Frontroute 14-18, fietsen door de Westhoek

Frontroute 14-18 – Het was van in Ierland geleden dat we nog eens samen op pad waren, hoog tijd voor Carry & Barry om nog eens naar het outdoor front te trekken. We bezochten de prachtige Westhoek om er, over twee dagen, de 100 km lange icoonfietsroute, Front 14-18, te ontdekken.

De idyllische Frontroute met een gitzwarte geschiedenis neemt de fietser mee door het heropgebouwde frontzonelandschap van de Eerste Wereldoorlog. Het parcours loopt tussen Nieuwpoort en Mesen, fiets je van station naar station tel je er best nog een extra 30 km bij (wij starten in Komen en eindigen in Oostende). Op je stalen ros passeer je langs een lange rij herdenkingsbomen, militaire kerkhoven, gedenktekens, loopgraven, monumenten,…. Zo krijg je al trappend een inzicht in de strategische rol die dit West-Vlaamse landschap in oorlogstijd speelde.

Icoonfietsroute Frontroute 14-18

Disclaimer: Er is zoveel te vertellen over deze trip dat we in dit verslag natuurlijk niet alles kunnen beschrijven. Veldslagen, gebeurtenissen, leuke en minder leuke fait-divers, plaatsen, kleine en grote verhalen, … We linken zoveel mogelijk door naar pagina’s die meer vertellen over de geschiedenis van al deze plaatsen. Deze trip zou een boek verdienen.

Frontroute 14-18 Dag I Messines – Poelkappele

 ↔ 60 km ↑ 377 m  ↓ 358m

Naar het front

Na een snelle stop bij onze favoriete bakker Boulot peddelen we gezwind naar Antwerpen Centraal. De conducteur heeft nog wat werk met een passagier die zijn maaginhoud is kwijtgespeeld en wijst ons met een vluchtige armbeweging de fietswagon. Zoals (té) dikwijls een smalle gang waardoor de fietsen ( er stonden er al twee) zowel de ingang als het toilet versperren. Meewarige blikken van medepassagiers, wie zit er nu ook met zijn fiets op de trein, moeten we er bijnemen. De NMBS is wel zo lief om voor deze dienst een toeslag te vragen, soms ben ik benieuwd wat er met dat geld van de fietstoeslagen gebeurt.

De conducteur, amper herstelt van het braak intermezzo, is super vriendelijk en een polyglot: hij spreekt vloeiend in het Vlaams, Frans, Engels én West-Vlaams. Alleen dat laatste verstaan we niet. We keuvelen nog wat met een koppel dat een deel van de Vlaanderenroute gaat fietsen terwijl we naar Comines sporen.

Een aanlooproute van een kleine 10 kilometers brengt ons uiteindelijk in Messines, waar in 1917 de Battle of Messines plaatsvond. Van ver zien we al de typische Ierse toren staan van het Iers Vredespark en we mijmeren terug over onze zware tocht in de Keltische mist en regen van enkele maanden geleden. Met die gedachte van afzien en doorzetten starten we de Frontroute in een flauw zomerzonnetje aan het ‘Christmas Truce’ standbeeld.

Een sprankeltje licht in donkere tijden

Een mooie sculptuur herinnerd aan kerstavond 1914. De kanonnen zwegen en aan beide kanten van de frontlinie klauterden, volgens de overlevering, Duitse en geallieerde soldaten behoedzaam uit de loopgraven. Op niemandsland wensten ze elkaar een zalige Kerst en her en der werd er een partijtje voetbal gespeeld. 

Tussen de linies door

We maken een duik naar beneden en zo gaat het door het glooiend landschap van Heuvelland in de richting van Ieper. Her en der ligt er te midden van de velden een klein kerkhof of een groene poel gevormd in een bomkrater.

Een lange rij van herdenkingsbomen vergezellen ons tijdens heel deze trip. De bomen met rood geaccentueerd markeren de Duitse linie, de blauwe de linie van de geallieerden. De twee frontlinies liggen bij momenten maar enkele meters van elkaar.

Een heiliger plaats voor het Britse ras bestaat niet in de wereld

Na een tijdje rijden we Ieper binnen, een stad doordrenkt van bloed en strijd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Rond de stad werden maar liefst vier grote veldslagen uitgevochten. In de schaduw van de Lakenhallen eten we een croque terwijl de lokale markt er op zijn einde loopt. Frans, Duits en Engels klinken overal als echo’s van verloren kameraden. Het is er gezellig druk, een mix van toeristen en Ieperlingen kuieren er over het marktplein. Maar dat had ook anders kunnen lopen.

In de nasleep van de Eerste Wereldoorlog werd Ieper voor de Britten heilige grond. De ruïnes, als stille getuigen van het verwoestende conflict, werden gekoesterd als een modern Pompeï. De Britse autoriteiten wilden dat deze overblijfselen bewaard bleven, als een monument voor de gevallenen en een waarschuwing voor de toekomst.

De Belgische regering was in eerste instantie ook welwillend ten opzichte van dit bijzondere voorstel. De burgers van Ieper hadden echter andere ideeën. Ze wilden niet vasthouden aan het verleden, maar juist bouwen aan een nieuwe toekomst. De stad moest, als een feniks uit de as, herrijzen uit haar puinhopen.

En zo geschiedde. Ieper werd heropgebouwd, haar straten en pleinen kregen nieuw leven. De Lakenhallen, ooit verwoest door bombardementen, werden gerestaureerd en dienen nu als belfort en museum. De Menenpoort, met zijn ontroerende rij namen van vermiste soldaten, is een permanente plek van herdenking en eerbetoon.

Ieperboog

We rijden langs die, voor renovatie ingepakte, Menenpoort de stad uit. Elke avond klinkt hier nog steeds de Last Post onder de gewelfde boog. Het is een ritueel dat de herinnering aan de oorlog levendig houdt, een eerbetoon aan hen die hun leven gaven voor vrijheid en vrede.

Eens uit de omwalde stad zoeken we de Ieperboog op. Het was een uitstulping of saillant in het westfront rond de stad Ieper, een stuk geallieerd grondgebied, dat vooruitstak in het Duitse bezette gebied. 

De bezienswaardigheden, als we dat zo onrespectvol mogen uitdrukken, volgen elkaar in sneltempo op. De streek, doordrenkt van geschiedenis en verhalen, ligt bezaaid met UNESCO wereld erfgoed en onthult haar schatten als een oude bibliotheek die haar boeken één voor één opent. Alles beschrijven zou ons te ver brengen.

Brothers in arms

Een monument dat we zeer mooi vonden en even bij stil willen staan is dat van Brothers in Arms. Een fabelachtig gedenkteken voor alle familieleden die zij aan zij vochten in de Grote Oorlog.

John trok samen met zijn broer Jim naar het front. Bij de slag om ‘Polygon Wood’ op 26 september 1917 werd John levensgevaarlijk gewond en stierf op 27 jarige leeftijd in de armen van zijn broer. In een blauwsteen die het monument flankeert staat de tekst van het lied ‘Brothers in Arms’, van Mark Knopfler, gebeiteld.

Verder stoppen we bij het monument van Koen van Mechelen in natuurreservaat de Palingbeek , aan strategisch observatiepunt Hill 60, drinken een biertje aan Hill 62, bezoeken het kerkhof in het Polygoon bos, stoppen aan het Passchendaele museum en fietsen uiteindelijk naar het Tyne Cot Cemetery.

Met bijna 12.000 graven is dit de grootste Commonwealth-begraafplaats ter wereld, de stille getuige van de bloedige Slag bij Passendale. Tijdens dit Britse offensief van 1917 vielen hier in 100 dagen tijd bijna 600.000 slachtoffers voor een terreinwinst van amper acht kilometer.

We trappen verder naar Poelkapelle waar we onze intrek nemen in Het Oud Gemeentehuis, nu een modern hotel met toffe brasserie. Met een stevige maaltijd en mooie kamer kunnen we deze dag vol intense indrukken even laten bezinken.

Frontroute 14-18 Dag II Poelkapelle – Oostende

 ↔ 75.1km ↑ 266 m  ↓ 260m

Na een dampende koffie, als Katrien ’s morgens geen koffie krijgt verwacht ik een strijd waarbij twee wereldoorlogen verbleken, checken we uit en stoppen we even bij de nabijgelegen bakker voor wat koffiekoeken. Of dat is toch de bedoeling.

De pompeuze bakkersvrouw doet een hele vete met haar buur, de hoteleigenaar, omstandig uit de doeken in iets dat wellicht West-Vlaams is maar voor mijn part evengoed Chinees zou kunnen zijn. De rij ongedurige klanten wordt langer maar dat maant de roddeltante in legging en té korte T-shirt niet aan tot enige spoed.

Uiteindelijk loop ik, net een ‘Kleiner Krieg‘ vermeden, toch buiten met vier koffiekoeken.

Verrassingsaanval

Nog maar net terug op onze tweewielers of het eerste accident van de dag wordt maar net ontmijnd. Uit een scherpe haakse bocht op een smalle landweg komt een wielerpeloton tegen rotvaart aangescheurd, hierbij de volledige baanbreedte in beslag nemend. De wat oudere kopman roept als een volleerd generaal met een ijzingwekkende kreet zijn achterliggende troepen tot de orde. Eén van zijn jonge rekruten beland zowaar zwalpend ergens in het (slag)veld, de rest van het fel gekleurde bataljon zwermt uit en kan ons maar net ontwijken. Wij komen er ietwat verbouwereerd en met de schrik vanaf, hebben we hier net een blitzkrieg overleeft?

Op het prachtige, serene Duitse kerkhof van Langemark-Poelkapelle komen we even tot rust. We staan er even stil bij het feit dat ook veel Duitse, vooral jonge, soldaten hier het leven lieten.

We fietsen op het gemak verder tot het volgende incident zich aandient. Met de IJzertoren in zicht heeft Katrien ‘platten tuub‘, niet met een hevige knal zoals je dat in oorlogsgebied zou verwachten maar met een zachte sisser.

We stappen tot aan de IJzertoren, waar we tijdens onze rit naar Londen ook al eens pauzeerden, en proberen daar de band te plakken. Op het eerste zicht lijken we (lees Katrien) te slagen in ons opzet… maar een paar kilometers verder naast de IJzer loopt het verhaal dan toch echt met een sisser af.

Katrien kan niet meer verder, gesneuveld op het slagveld. Carry ziet de teleurstelling in Barry’s ogen en maant hem aan om verder te rijden. Zelf wandelt ze naar het station en we spreken af elkaar terug te zien in de badstad Oostende.

Hoe sterk is de eenzame fietser die kromgebogen over zijn stuur tegen de wind zichzelf een weg baant?

Ik besluit het afscheid van mijn trouwste luitenant van zo kort mogelijke duur te maken en leg de pees er flink op. Zoevend vlieg ik langs de dodengang aan de IJzer en beuk ik tegen de kopwind van de West-Vlaamse polder, het gaat snel… Hier en daar is er een snelle stop voor een foto maar het duurt niet lang voor ik, stik kapot, in Nieuwpoort-Bad sta… waar het bijna 40 minuten duurt voor de veerboot me naar de andere kant van de vaargeul brengt. Een zeehondje dat even boven water komt piepen zorgt voor een klein geluk’ske.

Eens aan de overkant is komt de Jasper Philipsen in me naar terug naar boven, het één langgerekte spurt naar Oostende. Het is druk, té druk. Talmende toeristen hebben geen oog voor de eenzame fietser, auto chauffeurs vergeten gemakshalve de voorrangsregels en kinderen ontwijken me maar net met hun op hol geslagen go-carts. Opzij, opzij, opzij! (Uit)eindelijk staat Katrien me op te wachten. Het heeft iets uit een romantische film, de soldaat die terug in de armen van zijn geliefde valt (voor filmrechten mag je me contacteren 😉 ).

We drinken nog iets maar besluiten het drukke Oostende snel te verlaten. Twee treinritten later en een wandeling, met de fiets aan de hand, staan we terug in Borgerhout. Een leuke maar geaccidenteerde tweedaagse.

Kaart Frontroute 14-18

GPX Frontroute 14-18

Frontroute 14-18 Praktisch

Vervoer

Je kan met de auto naar het vertrekpunt Nieuwpoort of Messines rijden. Hoe je dan, met je fiets, terug geraakt aan de auto is ons een beetje een raadsel. De trein is dus een betere optie. Er komen dan wel wat extra kilometers bij want zowel de vertrek- als aankomstplaats van de Frontroute hebben geen station.

1. Kies via de BikeOnTrain planner voor de beste treinverbinding, met treinwagons (die zouden moeten) aangepast zijn voor fietsers. Dit zijn, in ideale omstandigheden maar zeker niet altijd, treinen met een lage opstap en voldoende ruimte voor fietsen. Op de BikeonTrain planner kan je ook op voorhand zien hoeveel plaatsen er voor fietsen beschikbaar zijn en waar de fietswagons zich bevinden. 
2. Koop vervolgens je treinkaartje (online) bij NMBS en kies voor het fietssupplement. Je betaalt 4 euro per fiets per enkele reis, ongeacht de bestemming in Vlaanderen of België. 

Wij vertrokken in Komen en reden na de aankomst in Nieuwpoort door naar Oostende. Er komt zo een 30 kilometers bij wat het totaal van deze tocht op 130 km brengt.

Bevoorrading

Onderweg kom je door voldoende dorpjes en steden, er zijn ook regelmatig horeca gelegenheden te vinden op de Frontroute. Bevoorrading onderweg is dus zeker geen probleem.

Overnachten

De Westhoek is 100 jaar na datum nog steeds populair en vele binnen- en buitenlandse toeristen bezoeken de geschiedenisrijke streek. Er zijn dan ook genoeg adresjes te vinden om te overnachten. Wij kozen voor het gezellige Oud Gemeentehuis in Poelkappelle omdat het ongeveer in het midden van de Frontroute 14-18 ligt.

Bewegwijzering

De route is perfect bewegwijzerd in twee richtingen. Voor de aanlooproutes vanaf de stations kan je de GPX downloaden.

Je volgt de bordjes met de bruine streep en aantekening Frontroute 14-18. De route loop regelmatig gelijk met andere icoonfietsroutes, in dat geval hangen er meerdere bordjes met een andere kleur en opschrift.

Gids Frontroute

Fiets huren

Niet iedereen heeft een fiets of een fiets die voldoet om lange afstanden mee af te leggen en/of bagage te vervoeren. Er zijn verschillende firma’s die fietsen verhuurden. Zelf hebben we goede ervaringen met Cyclant (makkelijk naast het station van Antwerpen) en Bikepacking-Belgium.

• Cyclant – Antwerpen
• bikepacking-belgium – Antwerpen
• bike-packer.be – Brussel (goedkoper maar ook fietsen uit een goedkoper segment)
• duvelo.be – Menen

Weer

WESTHOEK WEER DEZE WEEK

Links

• Volg ons op Facebook en Instagram
• Icoonfietsroute Groene Gordel
• Fietsen naar Berlijn
• Op de fiets naar Amsterdam
• Met de fiets naar Londen
• Al fietsend naar Luxemburg-stad

Foto’s

Vragen en opmerkingen

Heb je nog een vraag of opmerking over deze route? Onderaan deze post kan je reageren op dit verhaal.